Правил семын, мут"техник"чыла ончыкташ, сар ок мо кия, а российыште налмаште да гражданинже Жаргон сарзе шотлет, тудыжым иктаж-могай эҥгек жапыште 1977 ий, 1-го конвенцийыш протокол ешартыш женевысе манмыла, витле, могай, в частности, « граждан-влакын кеч-могай айдеме семын ончалтеш, ик гыч улым огына категорийыш ик лончышто ончыктымо ныл, 1), 2), 3), да 6) протоколышто тидлан кумшо ден конвенцийын кум статьяжым нылле
Кокытеланыме годым, тыгай еҥ граждан семын ончалташ тӱҥалеш ».
Женевысе ешартыш ыштыме лаштык-влак протокол 52 1 конвенцийыш, граждан улыда, чыланат активын, сар ок шотлалт. Иктаж сатум налаш граждан-влакын огыл, тудын вийжым шке койышыжо, кумылжо, але кучылт пытарен тичмаш да пайдале пашамат эртараш палемдыме але сарыште кӧ кугу надырым пыштен ужашан, шеремет чын пуаш йӧн але сар годым тушман темленыт.
Йӧра, мо кучем граждан сар ок лий нимогай (полиций тиде рольым), южо юрисдикциян посна (налеш, правил семын, кризис жапыште), армий радамыште от керт тӱрыснек але авалтен пуышо. Тиде, руш Франций гыч (чрезвычайный положенийым дене ида луго) Лийын кертыныт, саркуралым кидыш кучен моштет илыш тыныс лийже манын, вий ваштареш шога, Кугыжаныш, сар паша, але вий, йот оккупаций, ваштареш манеш. Шотлымо шотышто тудо чӱчкыдын озаланен, террорист манын.
